Voor ik begin wil ik verwijzen naar de website die een onuitputtelijke informatiebron was tijdens het zoeken naar foto's en informatie. Ik raad iedereen aan, die meer wil weten over de Grebbelinie en de gevechten, de site van Stichting De Greb te bezoeken.
Verder heb ik, omdat ze in elkaars verlengden liggen ook foto's van de Betuwestelling gebruikt.
Als Hitler in maart 1935 de herbewapening en der herinvoering van de dienstplicht aankondigt loopt de spanning in Europa op. Nederland houd vast aan haar neutraliteitspolitiek waarmee het ook buiten de Eerste Wereldoorlog is gebleven. Vanaf februari 1936 kwam er meer geld beschikbaar voor het Nederlandse leger doordat de Tweede kamer akkoord ging met de instelling van het Defensiefonds. Nederland kende dienstplicht en de mogelijkheid in tijden van crisis oudere lichtingen te mobiliseren.
Uiteraard moesten deze eenheden oefenen en deze 2 foto's zijn gemaakt in 1937 en 1939 tijdens oefeningen.
Waalbrug bij Nijmegen in 1937
Warnsveld 1939
Toen Duitsland en Rusland Polen binnen vielen in september 1939 en Frankrijk en Engeland Duitsland de oorlog verklaarde werd duidelijk dat een grote Europese oorlog op handen was, Nederland had op 28 augustus 1939, door de oplopende spanningen, al gemobiliseerd
Omdat Nederland zo'n 280.000 militairen onder de wapenen had voltronden de bestaande kazernes niet en werden manschappen onderbracht in scholen, boerderijen, barakken enz. deze 2 foto's uit 1939 tonen militairen die zijn ondergebracht in burgercomplexen.
Wageningen, een school aan de Dijkstraat
Veenendaal, in huizen aan de Bernhardlaan
Vanaf de 2e helft 1939 begon het bij de Nederlandse legertop door te dringen dat er serieus rekening gehouden moest worden met een aanval vanuit Duitsland en toen op 10 januari een Duitse vliegtuig een noodlanding maakte in België en daarmee aanvalsplannen in handen kwamen van de geallieerden en uiteindelijk ook bij het Nederlandse opperbevel werd glashelder dat er van de zo gewenste neutraliteit geen sprake zou zijn bij het komende conflict.
Op 6 februari werd luitenant-generaal Winkelman benoemd tot opperbevelhebber.
Het was Winkelman die besloot dat de Grebbelinie een hoofdverdedigingslinie werd. Er werd meteen werk gemaakt met het versterken van de verdedigingswerken.
Een gedeelte werd machinaal gedaan maar een groot gedeelte van de stellingen werden met de hand gegraven, dit ging ten koste van oefeningen.
Op 10 mei 1940 begon de Westfeldzug Een globaal overzicht van de Nederlandse verdedigingslinies en de Duitse aanvalsroutes
In Nederland stuitten de Duitsers als eerste op de, spaarzaam bemande Ijssellinie, de Nederlandse verdediging doet haar werk en geen enkele brug valt ongeschonden in Duitse handen.
De opgeblazen brug bij Zutphen
Op 11 mei arriveren de eerste Duitse eenheden in Wageningen nog 7 kilometer te gaan tot de Grebbelinie.
Troepen van het SS Regiment "Der Führer" in de Hoogstraat te Wageningen Dit regiment zou later onderdeel uit gaan maken van SS-Panzer-Division „Das Reich“
Op deze foto is de uitwerking te zien van de Nederlandse artillerie op de aanvalsroute van de Duisters De Hoogstraat werd zwaar beschadigd.
De Hoogstraat anno 2013
Deze Hoogstraat ligt enkele tientallen meters verwijderd van Hotel De Wereld waar 5 mei 1945 in aanwezigheid van prins Bernhard de onderhandelingen plaatsvinden over de Duitse capitulatie in Nederland
De hele 11e mei hebben de Duitsers nodig om zich door de Nederlandse voorpostenlinie te vechten. Dat dit voor de Duitsers geen gemakkelijke klus was blijkt wel uit een van de Duitse gevechtsverslagen, ze schrijven dat de Nederlanders vochten:
"Ausserts tapfer und zahne und werhrte sich grosstenteils bis zum letztem Atemzuge"
12 mei begint de Duitse aanval op de Nederlandse hoofdweerstandslinie.
Van deze gevechten zijn wel wat foto's gemaakt maar ik kon slechts in een enkel geval een vergelijkingsfoto maken. Deze foto werd gemaakt aan de Grebbeweg al bestaat de mogelijkheid dat de foto in scene is gezet voor de Duitse Propagandakompagnie
Duitse schuttersputten toen & nu
13 mei doorbreken de Duisters op diverse plaatsen de Grebbelinie en als een Nederlandse tegenaanval op niets uitloopt vervliegt alle hoop.
Na de slag blijven de doden achter op het slagveld
Duitse
Nederlandse
Veel Nederlanders werden krijgsgevangen gemaakt en richting Duitsland afgemarcheerd
Nederlanders op de, door Duitse artillerie, volledige verwoeste Herenstraat in Rhenen
Om later via Arnhem in Duitsland terecht te komen
Niet alle Nederlandse militairen gingen in krijgsgevangenschap, van de 280.000 ongeveer 20.000 en die werden, uitzonderingen daargelaten in juni 1940 weer vrijgelaten. Hier een groep terugkerende ex krijgsgevangenen in Westervoort
Na de slag gaat het leven gewoon weer door, als je goed kijkt zie je achter het vernielde Nederlandse voertuig alweer mensen op het terras zitten, de ruiten van het restaurant zijn zelfs nog niet vervangen.
De opbouw van Rhenen werd voortvarend aangepakt zoals hier op het Vreewijkplein
De Herenstraat was in 1941 al weer volledig herbouwd
In de omgeving bleef veel materiaal achter zoals hier een Messerschmitt Bf 110 bij Ijzendoorn
Na de capitulatie op 15 mei keerden veel voormalig strijders terug.
Een Nederlandse veteraan loopt tussen de stellingen exacte datum onbekend
In november 1940 herdenken Nederlandse militairen hun gesneuvelde kameraden op de begraafplaats op de Grebbeberg Op deze begraafplaats zijn op dat moment ook nog de Duitse gesneuvelden begraven, later worden deze verplaatst.
De Duitsers pakken het groter aan en eind mei is er al een rondleiding (bustour)
Op deze foto John Frost en Heinz Harmel in 1979 tijdens een ontmoeting in Arnhem
(Harmel is de man rechts)
Na de oorlog werden monumenten opgericht en straten vernoemd naar de eenheden en militairen die op en rond de Grebbelinie vochten. Hier in Ochten (Betuwelinie) een monument en een straat ter herdenking. De onthulling van het monument in 1952 toen & nu
Op de Grebbeberg zelf vinden we het ereveld en een informatie centrum.
Ik ontving een bijzonder interessante aanvulling / nieuwe informatie over deze foto van Allert Goossens Omdat hij al jaren nauw betrokken is bij de site http://www.grebbeberg.nl/ ben ik er zeker van dat de informatie betrouwbaar is:
Citaat:
Er liggen alleen maar NL lijken op de foto's van de tuinen aan de Grebbeweg. Geen Duitse.
Volgens mij hadden Duitse laarzen stalen spijkers/noppen en geen stalen ringhak. Die stalen ringhak zag je juist wel bij de onze. Ik denk dat we hier bereden personeel zien, artillerie of cavalerie. NL.
De Duitsers hebben voor alles hun eigen doden verwijderd. Foto's daarvan maken was verboden, hoewel dit niets uitsloot. Deze doden aan de Grebbeweg hebben er dagenlang gelegen. Daar lagen 100% zeker geen Duitsers meer bij. Er zijn zo'n 20 NL bij de huizen Rust Wat en Wilhelmina gevonden. Een deel daarvan geëxecuteerd door SS'ers. Vermoedelijk 8-10. De rest vooral omgekomen tijdens de doorbraak van de SS over de berg in de avond van 12 mei.
De kwestie droeg al lange tijd de signatuur van een executie. Zes man van de mortiercompagnie in verdachte houdingen in de tuin en een overlevende van die schietpartij die beweerde dat ze pardoes als gevangenen door een paar Duitsers waren neergeschoten. We hielden toch een slag om de arm, omdat wild west beschuldigingen welig tierden rond de Greb.
Toen was er twee jaar geleden ineens de sergeant Hulscher, die zonder van deze zaak te weten, bij een interview voor het Veteranenblad ineens vertelde dat hij als krijgsgevangen onderofficier door de SS in de Stoomhamer werd ingeschakeld als hulp rode kruis drager. Samen met een Sani van de SS verzamelde hij (tijdens de strijd) Duitse gewonden in het gebied zuid van de Grebbeweg.
Op een zeker moment, het was ergens in de middag van de 13e mei, stond een SS officier te schelden op de weg. Hij had een Nederlandse onderofficier (Hulscher sprak van een sergeantmajoor of adjudant, ik weet te niet meer) voor zich. Die gaf hij opdracht weg te lopen. Dat deed de man en hij schoot hem van achter in zijn hoofd. Vervolgens liet hij alle NL krijgsgevangenen aldaar oplijnen. Ze zouden worden geëxecuteerd. Ook Hulscher werd toegeroepen te komen.
De Rottenführer naast hem protesteerde en zij tegen de bevelvoerende man (die Hulscher een 'grootmajoor' noemde) dat Hulscher zeer verdienstelijk als Behilfssani aan de gang was. Daarop mocht mij bij de Rottenführer blijven. Een paar tellen later werden de NL in de tuin neergemaaid. Hulscher vertelde dit alles zonder locatie te vermelden. Dit verhaal werd echter door de interviewer van het VI (Gielt Algra) herkent. Hij mailde Hajo Groenman en mij met het verzoek eens te kijken. We hadden direct zoiets van Huize "Rust wat" en "Wilhelmina". Daarop werd een tweede gesprek met Hulscher geregeld door Gielt. Hij vroeg open door. Daarop vertelde Hulscher dat hij zich ergens halverwege de Grebbeweg had bevonden. Dat de Duitsers beweerden dat er door de NL op een Duitse ambulance was geschoten. Dat daarom de wraak werd genomen.
Toen Hulscher vervolgens foto's van de locatie zag, herkende hij dit onmiddellijk. Toen wisten we zeker dat er een oorlogsmisdaad had plaatsgevonden. Vermoedelijk door SS'ers. Maar dat kon niet worden bevestigd. Ook niet dat het een grootmajoor (=Majoor) was geweest. Wij vermoedden zelfs dat hij zich gewoon met een Feldwebel (of Scharführer) heeft vergis. Een balk met een ruit. De tekens voor een NL grootmajoor. Aan Duitse kant waren er weliswaar twee grootmajoors op de berg actief, maar beide gewone Heer en nimmer zonder staf om zich heen. Er was hier vermoedelijk sprake van een lage onderofficier.
za aug 03, 2013 10:11 pm
Vin1
Vin1
Re: De Grebbelinie 1940 toen & nu
Heel mooi weer Koos !!
ma aug 19, 2013 12:37 am
Eisbein
Eisbein
Re: De Grebbelinie 1940 toen & nu
Dat verhaal over het schoenbeslag kraakt een beetje.
De Duitse laars had een stalen ring (hoefijzer) op de kwetsbare en snel slijtende hak en stalen beslag op de zool. Vaak ook een neusstukje van staal.
Vanwege de jarenlange crisis had wel menig burger ook een stalen ringhak en kleine stalen plaatjes op de plek van de bal en ook een stalen neusstukje.
Beslag met noppen was niet prettig vanwege uitglijde, vooral in de winter, en huismoeders waren niet blij vanwege eventueel kapotte vloerkleden.
Het beslag was gebruikelijk op werkschoenen, bij normale schoenen niet.
De lijken op de foto in kwestie zien er niet uit als militair vanwege het ontbreken van uitrustingselementen en kleding. Dus gewoon burgers.
Op het hoogste punt van de helling ligt een helm, slachtoffer rechtsonder heeft "getten" of beenwindels aan.
_________________ Ni dieu, ni maitre
di aug 20, 2013 6:09 pm
Eisbein
Eisbein
Re: De Grebbelinie 1940 toen & nu
Bovenaan de helling ligt "iets" wat niet te herkennen is als helm. Kan van alles zijn.
Wat u als beenwindsels (putties) aanziet is te kort om dat te zijn.
Wat mij wel opvalt bij de twee links liggende lijken zijn de korte lichtkleurige jasjes. Werkjasjes ????
Geen koppelriemen, veldfles, broodtas, veldschop, strakke broeken. Ziet er te burgerlijk uit.
di aug 20, 2013 7:04 pm
koos24
koos24
Re: De Grebbelinie 1940 toen & nu
Eisbein schreef:
Bovenaan de helling ligt "iets" wat niet te herkennen is als helm. Kan van alles zijn.
Wat u als beenwindsels (putties) aanziet is te kort om dat te zijn.
Wat mij wel opvalt bij de twee links liggende lijken zijn de korte lichtkleurige jasjes. Werkjasjes ????
Geen koppelriemen, veldfles, broodtas, veldschop, strakke broeken. Ziet er te burgerlijk uit.
Als het burgers zijn moeten er ook burgers gesneuveld zijn en als overleden zijn opgemerkt, tenminste het Rode kruis heeft haar werk kunnen doen na de capitulatie dus zal het ergens genoteerd moeten staan in de vorm van "4 overleden burgers geborgen"
Ik heb een mail verzonden met daarin de vraag of dit burgers kunnen zijn.
Update en antwoord gekregen:
"Burgers waren er niet in Rhenen. Dat was geheel geëvacueerd. Er waren nog wel enkele boeren in de Nude"
Beste Eisbein als je op de foto klikt kan je daarna de foto nog vergroten , en daar ligt een helm (ik denk Nederlands). De Duitsers hadden niet alleen laarzen maar sommige troepen hadden korte beenbeschermers over bottines , door de invalshoek van de foto kan ik niet zien of ze tot kniehoogte komen en dus Nederlands zijn, maar ik denk het niet.
Geregistreerd: zo maart 28, 2004 10:43 pm Berichten: 5378
Re: De Grebbelinie 1940 toen & nu
Inzake de uitleg van Allert dient ook aangemerkt te worden dat de krijgsgevangen waarschijnlijk ontdaan werden van hun uitrusting op het moment dat zij krijgsgevangen werden genomen. Dit kan een gemis aan uitrusting verklaren.
di aug 20, 2013 9:43 pm
Eisbein
Eisbein
Re: De Grebbelinie 1940 toen & nu
Wat Jean zegt over de korte beenbeschermers was gebruikelijk in een later stadium van de oorlog vanwege een tekort aan leer. Wel droegen militairen met een kantoorbaan normale schoenen en een lange uniformbroek. Wel afwijkend was de dracht bij de Fallschirmjäger, dus pofbroek en springerlaarsje. Uw tip om de foto te vergroten werkt niet. (bij mij)
De uitleg van Barry is accepterend verklarend voor het gemis van enig uitrustingsstuk, werpt meteen de vraag op hoe de aangenomen "Krijgsgevangenen" aan hun werelds einde zijn gekomen, liggen allemaal te keurig dood te zijn.
Heb van Rhenen nog een rechthoekig bronzen reliëf penning waarvan de aanschaf ten goede moest komen voor het herstel van Rhenen.
Overigens heeft Koos weer een mooie foto serie geplaatst. Ik neem aan dat hij ook weleens het mooie lied heeft gehoord wat over de strijd op de Grebbeberg gaat. "Ver van het gewoel der grote steden--Waar de strijd wordt uitgestreden--Liggen tussen het frisse groen--Zij die door hun plicht te doen--enz. etc..... ."
Geregistreerd: zo maart 28, 2004 10:43 pm Berichten: 5378
Re: De Grebbelinie 1940 toen & nu
Eisbein schreef:
De uitleg van Barry is accepterend verklarend voor het gemis van enig uitrustingsstuk, werpt meteen de vraag op hoe de aangenomen "Krijgsgevangenen" aan hun werelds einde zijn gekomen, liggen allemaal te keurig dood te zijn.
Uit de uitleg van Allert kan worden opgemaakt dat er krijgsgevangen geëxecuteerd zijn.
Foto heeft overigens het volgende bijschrift op de website van Stichting De Greb:
Citaat:
Op deze foto, gemaakt van de oprit van een woning aan de Noordkant van de Grebbeweg, liggen langs de heg twee gesneuvelde (vermoedelijk) Duitse militairen, rechts daarvan een gesneuvelde Nederlandse militair. Zie ook de reeds eerder gepubliceerde foto waarbij Duitse troepen in dekking liggen langs de Grebbeweg en een aantal militairen bij deze oprit staat.
Zo te zien is op beide foto's inderdaad dezelfde inrit te zien.
do aug 22, 2013 9:18 am
Eisbein
Eisbein
Re: De Grebbelinie 1940 toen & nu
Citaat: Op deze foto, gemaakt van de oprit van een woning aan de Noordkant van de Grebbeweg, liggen langs de heg twee gesneuvelde (vermoedelijk) Duitse militairen, rechts daarvan een gesneuvelde Nederlandse militair. Zie ook de reeds eerder gepubliceerde foto waarbij Duitse troepen in dekking liggen langs de Grebbeweg en een aantal militairen bij deze oprit staat.
Barry. Uit een eerdere opmerking waren deze twee krijgsgevangen gemaakt en van uitrustingsstukken ontdaan. Gesneuveld zijn ze dus niet, maar ....... ! Zoals u weet behouden in zwart/wit foto's de lichte en donkere kleuren hun tint en andere kleuren neigen naar een grijswaarde. Ook is bij u bekend dat de Duitse soldaat een uniformjas droeg met een lengte tot op de billen en "Feldgrau" gekleurd was. Links op de foto van de oprit zie ik echter lijken met een korte jas in een zeer lichte kleur. Zeer vreemd. Ook ontbreken laarzen, wel schoeisel met een hoefijzer. Over de lange broeken is weinig te zeggen. Verder is de oprit in de directe omgeving van de lijken vrij van enig voorwerp dat lijkt op strijd.
Het commentaar bij de foto op Grebbeberg.nl raakt kant noch wal. Sprake is van conversatie tussen "Enige personen, kunnen Duitse militairen zijn". Personen zijn uitgesloten, want geëvacueerd en Duitse militairen hebben een andere methode om stuk voor stuk huizen te doorzoeken,,zeker niet met veel soldaten die in "Voller Deckung" langs de tuinhekken liggen.
Ik stop met dit thema want een alles verklarend antwoord is bij gebrek van getuigen niet te geven.
MEN zou als oplossing kunnen bedenken drie personen die aangezien werden als zijnde 5de colonne mensen ( een toen veel voorkomend schrikbeeld) en niet op de thee werden uitgenodigd. Maar om zover onze fantasie te laten gaan is zelfs voor Stiwot te gek.
Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers. en 31 gasten
Je mag geen nieuwe onderwerpen in dit forum plaatsen Je mag niet antwoorden op een onderwerp in dit forum Je mag je berichten in dit forum niet wijzigen Je mag je berichten niet uit dit forum verwijderen