Hitler hätte länger leben können,
wenn es Barbarossa nicht gegeben hätte.
(Hermann Goering)

De 17e juni 1941, vandaag 72 jaar geleden, was het dan zover. Op die dag bepaalde Hitler dat de Wehrmacht
5 dagen later, de 22e juni, de aanval op de Sovjet-Unie zou openen.

Al maanden eerder was onder toezicht van Goebbels in de concertzaal van het Berlijnse Rundfunkhaus door
musici van de Berliner Philharmoniker langdurig gerepeteerd op een motief uit Liszts Les Preludes. Het duurde
eindeloos eer Goebbels tevreden was en er een plaat van werd gemaakt. De musici kregen strikte geheimhou-
ding opgelegd. Dat motief zou bekend worden als de Russland-Fanfare die voorafging aan de aanvankelijk
jubelende berichten uit het Führerhauptquartier.

Sinds de eerste maanden van 1941 was Berlijn een stad van geruchten. Vanaf die tijd brachten 20.000 treinen
meer dan drie miljoen manschappen en hun uitrusting naar het oosten en de meeste van die treinen hadden
Berlijn als vertrekpunt of ze kwamen door de stad. De bevolking in de oostelijke delen van Duitsland vroeg zich
af wat er toch aan de hand was met de verplaatsingen van de grote troepencontigenten richting Polen, Oost-
Pruisen en Slowakije. Kleine steden en dorpen werden plotseling tot garnizoenen verheven. Waarheen waren
ze op weg? In ieder geval niet naar Engeland want dat lag de andere kant uit.(1).

Medio mei 1941 kregen officieren in de oostelijke garnizoenen de opdracht om het cyrillisch alfabet in te
prenten, zodat ze in staat waren op Russische kaarten de plaatsnamen te ontcijferen. Er werden duizenden
stellen speelkaarten uitgedeeld met de rangen in het Russische leger. De aas was de "Politruk", de politieke
commissaris die in de Russische legerafdelingen de ideologie bewaakte en die op grond van Keitels "Kom-
missar-Befehl" zonder vorm van proces geliquideerd moest worden.

Ondertussen hadden de Duits-Russische betrekkingen een absurde status gekregen. Hoewel de halve wereld,
met uitzondering van de Russen die door de Duitsers grotelijks misleid werden, wel degelijk wist wat de Duitsers
van plan waren, leken voor de buitenwereld de betrekkingen normaal. Alsof er niets aan de hand was verzekerden
Duitse en Russische diplomaten elkaar keer op keer van hun vriendschappelijke gevoelens. De uitbundigste ver-
zekeringen van trouw aan de verdragen werden uitgewisseld. In een tijd dat Stalin niemand vertrouwde behalve
Hitler, rolden dagelijks Russische goederenwagons afgeladen met olie, graan, machines en grondstoffen over
de grens. Grensincidenten werden als misverstanden gebagatelliseerd. Bij grensoverschrijdingen hadden de
Duitsers het aannemelijke excuus dat ze zochten naar graven uit de eerste wereldoorlog. Duitse officieren werden
nog steeds uitgenodigd Russische gebieden en installaties te bezichtigen die voor andere buitenlandse mogend-
heden hermetisch gesloten waren.

Terwijl in de donkere dennenbossen in Oost-Polen, in de beukenbossen van de Karpaten en tussen de graanvel-
den van Bessarabië de vele Duitse divisies zich groepeerden, hielden de Russen krampachtig de vingers in de
oren. De Duitsers grossierden in speldenprikken, maar de Russen schenen niets te voelen. Men wilde de grens-
bewaking niet geloven toen die meldde: "Er zijn hier rare dingen aan de gang, brullende motoren, troepencon-
centraties, prikkeldraadversperringen worden opgeruimd." Midden juni 1941 kroop een Duitse deserteur naar de
Russische linies om te melden dat de Duitsers op het punt stonden aan te vallen. Ook hem wilde men niet ge-
loven. In de mening dat hij een provocateur was, gaf het Kremlin het bevel hem dood te schieten.

Wat ging er in de lente van 1941 om in de geesten van de Russische leiders is een vraag die niet zelden gesteld
is en nog steeds op een bevredigend antwoord wacht. Bekommerde hen de vele waarschuwingen niet of wilde men
dat Hitler de oorlog begon? Wie het weet mag het zeggen. Men heeft in het verleden al te bereidwillig aangenomen
dat de Russen volkomen verrast werden. Maar sinds de Russische archieven zijn geopend is onweerlegbaar aange-
toond dat het Kremlin minstens 84 meldingen ontvangen heeft waarin gewaarschuwd werd voor een Duitse aanval.
Vanaf januari 1941 was het Kremlin door onheilstijdingen overspoeld. Die kwamen van een uitstekend georgani-
seerde inlichtingendienst. Leopold Trepper, alias Gilbert, ook Grote Chef genoemd, reisde tussen Parijs en Berlijn
op en neer en verzamelde materiaal uit Hitlers directe omgeving dat hij via de Russische ambassade in Berlijn naar
Moskou overbracht. (2) In Brussel had de majoor van de contrasponage, Viktor Sokolov alias Kent, zijn Rote
Kapelle en liet zich door goedingelichte kringen van uitstekend materiaal voorzien. In Zwitserland zat de meest
succesvolle agent van de Sovjets. Rudolf Rössler alias Lucy. Hij kreeg zijn materiaal rechtstreeks vanuit de Duitse
Generale Staf. (3) En dan was er ook nog Dr.Sorge in Tokio, een zeer waardevolle agent die echter door Stalin
als bordeelhouder werd bestempeld. Kortom: voor ingewijden was een Duitse invasie niet een kwestie van indien
maar wanneer.

Een minstens zo voor de hand liggende vraag gaat over de bedekte toespelingen die afkomstig waren van de Duitse
ambassade in Moskou. Met een in het diplomatieke verkeer ongekende stap die dicht tegen landverraad aanleunde
liet ambassadeur von der Schulenburg in bedekte termen aan zijn Russische collega Dekanozov weten wat Hitler
van plan was. (4) Maar Stalin bleef volhouden dat Hitler geen tweefrontenoorlog zou beginnen voordat Engeland ver-
slagen was. Dat hij niet de koe zou slachten die hem melk leverde. Hij schoof alle rapporten die het tegendeel
beweerden van tafel. Hij las alleen de rapporten die zijn zienswijze bevestigden. De koele rekenaar die anders alles
waakzaam registreerde en zijn maatregelen nam, liet zich hopeloos misleiden. "Stalin viel ten offer aan zijn eigen
conspiratieve denkwijze" meende Nikita Kroetsjov jaren later. "Niemand is zo doof als een Georgiër die niet wil luis-
teren." (5)

Tot op de laatste moment wilde Stalin de Duitsers geen aanleiding tot een oorlog geven en klampte zich vast aan
het meest tegennatuurlijke verdrag dat ooit gesloten is. Elk incident dat Hitler zou kunnen aangrijpen om een oor-
log te beginnen moest vermeden worden. Boeken en tijdschriften die Hitlers ontstemming konden opwekken, wer-
den verboden. Stalin had echter moeten weten dat Hitler geen provocatie nodig had om een oorlog te beginnen.
Een generaal die niet ophield Stalin met de neus op de onloochenbare feiten te drukken, werd naar Siberië ver-
bannen. Toen de Duitse luchtmacht boven Russisch grondgebied dagelijks verkenningsvluchten uitvoerde leidde
dat tot een gematigde diplomatieke nota. Daarmee gaven de Russen de verzekering dat men niet zou schieten
zolang deze vluchten niet te massaal waren.

------------------------------------------------------------

(1) Als voorbereiding op de invasie van de Britse eilanden moesten de samengetrokken Duitse troepen in het oosten
van Polen buiten het bereik van de RAF-bommenwerpers en de inlichtingendiensten blijven, zo schreef Hitler in een
persoonlijke brief aan Stalin die, volgens Molotov, deze uitleg volledig geloofde. Maarschalk Zoekov heeft de juistheid
van Molotovs uitlating bevestigd.
(2) De 31-jarige journaliste Ilse Stöbe was de geliefde van Rudolf Hernnstadt, een journalist die 10 jaar voor de Rus-
sen heeft gespioneerd zonder ontdekt te worden.Stöbe was lid van de verzets- en spionagegroep Rote Kapelle. Zij
had eind december 1940 de plannen voor Barbarossa aan de Russen doorgegeven. De informatie had zij van Rudolf
von Scheliha, een hoge functionaris in het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Von Scheliha werd in de herfst van
1942 door de Gestapo gearresteerd en aangeklaagd voor landver-raad. Onder folteringen moest hij de naam van Ilse
Stöbe prijsgeven. Ook zij werd gearresteerd. Beiden werden ter dood veroordeeld en op 22 december 1942 tezamen
met acht anderen in Berlijn-Plötzensee terechtgesteld. Stöbe werd onthoofd. In 1961 onthulde genoemd ministerie
een gedenkplaat ter ere van elf medewerkers die door de nazi’s ter dood waren gebracht. Von Scheliha’s naam ont-
brak omdat hij geld zou hebben aangenomen en men zijn daden daarom als landverraad bleef beschouwen. Pas in
1995 werd door tussenkomst van een rechtbank dit verzuim hersteld met de inscriptie: ’Rudolf von Scheliha 1897-
1942’.In Hamburg werd een straat naar hem genoemd.
(3) Er is veel gespeculeerd over de indentiteit van de spion in de Duitse generale staf die Lucy van actuele informatie
voorzag. In dit verband is zelfs de naam van Martin Bormann genoemd. Maar dat is een absurde bewering gebleken.
Het gebeurde wel dat de Russen eerder geïnformeerd waren over de Duitse plannen dan de Duitse commandanten
aan het front.
(4) Friedrich Werner von der Schulenburg (1875-1944) was de Duitse ambassadeur in Mos-kou en een tegenstander
van Hitlers politiek. Toen hij op de vroege ochtend van 22 juni 1941 Hitlers oorlogsverklaring aan Molotov overhandigde
gaf hij te kennen dat zijn neerslachtige houding te wijten was aan de ongerechtvaardigde daden van zijn regering. Na
zijn terugkeer uit Rusland sloot hij zich op verzoek van Carl Goerdeler bij de oppositie aan. Als de coup van 20 juli 1944
zou zijn gelukt, was voor hem de post van minister van Buitenlandse Zaken weggelegd. Na het mislukken van de coup
werd hij opgepakt, ter dood veroordeeld en op 10 november 1944 in Berlin-Plötzensee opgehangen.
(5) Uit de Russische archieven is een nota tevoorschijn gekomen die reageerde op een rapport van de ambassadeur in
Berlijn, Dekanosov. Die meldde dat de Duitsers 150 divisies klaar hadden staan om Rusland binnen te vallen. In zijn
commentaar schreef een generaal aan Stalin: ‘Ik en mijn assistenten, Josef Wissarionowitsj, blijven trouw aan uw wijze
standpunt, dat de Duitsers ons in 1941 niet zullen aanvallen.’ Russische generaals waren bang voor Stalin en model-
leerden hun standpunten aan dat van Stalin.

Bronnen:
Nicolaus von Below: "Als Hitlers Adjutant"
Werner Maser: "Der Wortbruch"
Marius Broekmeijer: "Bedriegers bedrogen"
Richard von Weizsäcker: "Vier jaargetijden"
Alexander Stahlnerg: "Der verdammte Pflicht"
John Lukac: "Hitler en de historici"
Norbert Frei e.a.: "Das Amt"
Stefan Roloff: "Die rote Kapelle"

Heer Kniébolo.

Uw bijdrage aan dit forum over 14 en 17 juni 1941 doen mijn twijfelachtige gedachten meer en meer de kant opgaan naar wat ooit (be)geschreven werd in "Stalins verhinderte Erstschlag. Hitler erstickt die Weltrevolution". Auteur Viktor Suworow.

Wat mij opviel was het verhaal van die overgelopen Duitse soldaat.

De russen hadden 3 praktische mogelijkheden.
1. Terugsturen naar de Duitse kant en daarmee de "Blöde Heini" spelend.
2. Doorsturen naar het achterland met het risico dat door zijn praten twijfel en achterdocht omtrent de Russische houding ontstond.
3. Doodschieten, wat bij de Duitsers ongewisheid bracht omtrent zijn verdwijnen en bij de Russen de achterklap gesmoord werd.

Dit laatste zal wel het bevel van Vadertje Stalin zijn geweest.

Groet.

De Russische generaal S.P. Ivanov heeft in 1974 (Nacal'nyj period wojn, p.211) gemeld dat de complete
opmars van het Rode Leger aan de Duits-Russische grens op 10 juli 1940 gepland was. Volgens de tot
dusver toegankelijke documenten stonden van de 170 divisies die in het westelijk grensgebied van de SU
gestationeerd waren op 22 juni 1941 48 divisies 10 tot 15 km, 64 divisies 50 tot 150 km en 56 divisies
150 tot 500 km van de Russische westgrens, hoewel alle eenheden in die tijd al in de onmiddellijke
nabijheid van de grens hadden moeten zijn.
Zie ook Fabry- Der Hitler-Stalin-Pakt, p. 421ev en Magenheimer OMZ 1/1994 p.56 ev (=Oostenrijks
tijdschrift). en Werner Maser "Hermann Goering" - een politieke carrière p.434 (noot 944)