Voorbeelden uit de geschiedenis tonen aan dat de term pogrom de stilzwijgende instemming van de overheid impliceert. Toen
in november 1938 een jonge jood (1) in Parijs uit puur persoonlijke motieven een Duitse diplomaat neerschoot, construeerde
Goebbels hieruit een aanslag van het Weltjudentum en werden delen van het volk in een antisemitische hetze-stemming ge-
bracht. De zogenaamde kokende volksziel, quasi-verontwaardigd over het geduld dat de overheid met de joden opbracht, moest
het recht in eigen hand nemen. Op het moment dat Hermann Goering het Duitse volk opriep elke lege tandpastatube te bewa-
ren, geen scheermesjes, boutjes, moertjes en roestige spijkers weg te gooien, de sardientjes dan maar zonder blik te verkopen
en de koperen dakgoten van de daken te slopen, werd er in de nacht van 9 op 10 November 1938 voor honderden miljoenen aan
joodse eigendommen vernield. Meer dan 7500 joodse winkelpanden werden vernield en 250 synagogen in de as gelegd. Er vielen
volgens naoorlogse schattingen meer dan 200 doden en 600 ernstig gewonden. De Reichskristallnacht, "die Nacht der Scherben",
zoals Erich Kästner het uitdrukte, was de infame, nazistische versie van Herodus’ lynchpartij en mag gelden als de voorbode van
de onvoorstelbare gruwelijkheden die nog in het verschiet lagen. Het was een van de eerste stappen in de richting van de holocaust.

De Duitse politie, bijgelicht door de vlammen van brandende synagogen, volstond met het regelen van het verkeer en de brand-
weer met het nathouden van belendende panden wanneer die een arische eigenaar hadden. Drommen besluiteloze Duitsers
stonden bij deze door Goebbels en Heydrich (2) georkestreerde "spontane volksuitbarsting" die in werkelijkheid weinig met de
wil van het volk te maken had, vanaf de balkons neer te kijken op degenen die in de goot lagen. Anderen stonden op de door
glasscherven knarsende trottoirs die bezaaid waren met de donsveren van het naar buiten geworpen beddengoed, met wrede
onverschilligheid toe te kijken hoe synagogen, joodse winkels en bedrijven geplunderd werden en in vlammen opgingen. Som-
mige toeschouwers konden hun handen niet thuishouden en vergrepen zich aan de eigendommen van joodse juweliers bij wie
de etalageramen aan diggelen geslagen waren. Een kleine minderheid der Duitsers maakte zich vooral zorgen over het aan-
zien van Duitsland in het buitenland nu alle remmingen overboord gingen. Maar ook zij keken toe hoe de dikbuikige bullebakken
van de SA - voor wie Putzi Hanfstaengl de woordspeling "von Proletarier zum Proleet-Arier" had bedacht - met ongeëvenaarde
geestdrift de joden mishandelden en op straat vermoordden, hoe van religieuze joden de baarden in de brand werden gestoken
en talloze anderen tot zelfmoord werden gedreven.

Was het niet normaal geweest dat op dat moment vanuit het Duitse volk een luide kreet van morele afschuw had geklonken,
dat men het SA-gepeupel de weg had versperd en was het niet de vanzelfsprekende plicht van de Wehrmacht geweest om in te
grijpen? Is het werkelijk waar dat ooit een Berlijner in een volle tram een joods oudje met een davidster zijn plaats afstond met
de woorden "Setz dir, Sternschnuppe"? Het is een ontroerende anekdote, zeer geschikt het geweten te ontlasten. Jammer dat
het zo ongeloofwaardig klinkt. Zo ook de verhalen na de oorlog waaruit moest blijken dat menige Duitser wel een Schutzjude
had gehad die op zijn bescherming mocht rekenen.

De Berliner Illustrierte Zeitung durfde een dag later te schrijven "dat deze gebeurtenis enigszins te betreuren valt, maar dat het
moeilijk zal zijn iemand te vinden die deze kwestie heel erg betreurt."

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(1) De schutter, Herschel Grynspan, werd na de bezetting van Frankrijk aan de Duitsers uitgeleverd. Goebbels wilde een show-
proces. Maar toen Grynspan beweerde dat hij een homoseksuele relatie met de gezantschapsraad zou hebben gehad, werd
Goebbels kopschuw en ging het proces niet door. Grynspan is sindsdien spoorloos verdwenen, niemand weet wat er met hem
gebeurd is.

(2) Van Heydrich kwam na overleg met Himmler de opdracht aan politie, SS en Gestapo om niet in te grijpen.

Dat klopt. Een uitzondering bevestigt de regel:

Die uitzondering was politiechef Wilhelm Krützfeld, die tijdens de Kristallnacht voorkwam dat de synagoge aan de Oranienburger Strasse in Berlijn uitbrandde nadat nazifanaten brand hadden gesticht. Terwijl op andere plaatsen in Duitsland de politie en brandweer inderdaad toekeken terwijl Joodse gebedshuizen in vlammen opgingen, had de politiechef de brandweer ingeschakeld die het beginnende vuur kon doven. Vervolgens had hij het gebouw laten beveiligen. De synagoge kwam dankzij Krützfeld en zijn manschappen de Kristallnacht vrijwel ongeschonden door, maar werd in 1943 tijdens een geallieerd luchtbombardement alsnog beschadigd. Pas in 1989 werd begonnen met het herstel van het gebouw. Het duurde nog tot 1995 voordat er op het pand naast de synagoge een bordje werd geplaatst ter herinnering aan de bijzondere actie van politiechef Krützfeld in 1938.

Dat is een heel mooie aanvulling Kevin. Dat zou wat mij betreft vaker mogen gebeuren.