Krijgsgevangen

"Zonder dat ik het besefte stond er ineens een Russische officier achter mij. Hij vroeg mij in keurig Duits: "Soldat, was machst du da?". Vol medelijden keek hij me aan. Een heel aardige man, die geloof ik best begrip had voor mijn weinig florissante toestand. Trouwens, die Russische soldaten die ik heb meegemaakt waren schatten van mensen. Soms hoor ik de misselijkste verhalen over Russen. Gedurende mijn krijgsgevangenschap ben ik uitstekend behandeld, eerlijk waar. Hoewel de meeste van ons in gevangenschap snel dood waren, overleefde ik ook hier. Ik was gewend aan honger, armoede en ellende. Misschien wel de survival of the fittest.

Van kamp tot kamp ben ik geslingerd. Geen lolletje, maar aan de andere kant was ik wel blij dat het vechten voorbij was. Wat had ik zo langzamerhand een dood en verderf gezien. Afschuwelijk. Tot op een zekere hoogte wen je aan dat onmenselijke gedoe, maar vanzelf sprekend is het geen normaal leven. Over de Russische doktors geen kwaad woord. Soms gaven ze ten behoeve van transfusies hun eigen bloed. Een Nederlandse arts zie ik dat nog niet meteen doen. Werkelijk, terwijl ze zelf nauwelijks iets hadden deden ze alles voor ons. Uiteindelijk moesten we bomen hakken. Een zwaar karwei. Ook in die periode vielen veel doden, mede door tyfus en hongeroedeem"